Zgromadziłem najważniejszą wiedzę dotyczącą przebiegu procesu legislacyjnego w Polsce oraz terminów go dotyczących. Wszelkie wcześniej widywane przeze mnie informacje o procesie legislacyjnym były niepełne i w mojej ocenie nie wyczerpywały jego przebiegu w całości. Dlatego też zdecydowałem się umieścić wszelką wiedzę na temat procesu w jednym miejscu. Umożliwi to łatwą nawigację pomiędzy kryjącymi się za nim, często zawiłymi tematami.
W skrócie:
- Praca zawiera część początkową – poświęconą podstawowym pojęciom procesu legislacyjnego.
- Następnie pojawia się motyw początkowy – przebieg procesu legislacyjnego w Sejmie.
- W późniejszej części skupia się przebiegu procedury legislacyjnej w Senacie.
- Motyw uzupełniający – rozpatrywane uchwał Senatu przez Sejm.
- Rola prezydenta w procesie legislacyjnym.
- Podsumowanie przebiegu procesu legislacyjnego.
Spis treści:
- Proces legislacyjny – podstawowe pojęcia
- Przebieg procesu legislacyjnego w Sejmie
- Przebieg procedury legislacyjnej w Senacie
- Rozpatrywanie uchwał Senatu przez Sejm
- Rola prezydenta w procesie legislacyjnym
- Podsumowanie (streszczenie) całego procesu legislacyjnego
Pojęcia dotyczące procesu legislacyjnego
Zrozumienie całego procesu wymaga zrozumienia wszystkich pojęć, jakie się za nim kryją.
Akt normatywny
Dokument ustalający obowiązujące prawo oraz normy postępowania w określonych sytuacjach. Może być nim: Konstytucja, ustawa, umowa międzynarodowa, rozporządzenie oraz uchwały rady miasta.
Legislacja
Proces legislacyjny rozumie się jako sposób uchwalania aktów normatywnych, czyli np. ustaw. Proces ten jest określony pod możliwie każdym względem w Konstytucji, Regulaminie Sejmu oraz Regulaminie Senatu.
Konstytucja
Konstytucja (z łac. “Constituo” , czyli urządzać, ustawiać, regulować”) oznacza ustawę zasadniczą, która ma najwyższą moc prawną w systemie prawnym państwa. Od Konstytucji zaczyna się wszelkie, ustanawiane prawo. W skład aktu prawnego, jakim jest Konstytucja, wchodzi wiele zagadnień, dotyczących najważniejszych kwestii funkcjonowania państwa. Może określać sprawy, takie jak: podstawy ustroju społeczno-gospodarczego, organizację w organach państwowych oraz ich kompetencje. Równie istotną rzeczą jest określanie samego sposobu powoływania organów państwowych. Konstytucja może określać również podstawowe prawa i obowiązki obywatela, definiując jednocześnie, co oznacza wolność dla obywateli państwa.
Na straży konstytucji w Polsce stoi głowa państwa, czyli Prezydent. Natomiast nad jej przestrzeganiem sprawuje piecze Trybunał Konstytucyjny. Jego wyroki mogą być potwierdzeniem lub zanegowaniem poprawności ustaw pod względem zgodności z konstytucją. Ustawa zasadnicza ma więc ogromny wpływ na proces legislacyjny.
Nie ma dokumentu ważniejszego niż Konstytucja. Inne akty normatywne mogą rozwijać oraz uzupełniać jej podstawowe, często ogólne zagadnienia. Jednocześnie muszą być zgodne z jej twierdzeniami (akty nie mogą sobie przeczyć). Jeżeli występuje sytuacja, w której ustawa, mimo wszelkich procedur, mających na celu uniknięcie takiej sytuacji – jest niezgodna z konstytucją, wówczas sądy biorą pod uwagę jedynie postanowienia konstytucji. Ustawa niezgodna, powinna zostać wycofana.
Ustrój polityczny Polski
Ustrój polityczny to innymi słowy – organizacja państwa. Jest określona w konstytucji RP. Ma bezpośredni wpływ na przebieg procesu legislacyjnego w Polsce, gdyż określa podmioty sprawujące władzę. Model zdefiniowany przez ustrój polityczny polski to trójpodział władzy. Oznacza on, że władza jest podzielona na: ustawodawczą – Sejm oraz Senat, wykonawczą – Rada Ministrów oraz Prezydent, sądowniczą – sądy oraz trybunały.
Sejm
Sejm – izba niższa parlamentu RP. Składa się z 460 posłów. Wybierany jest w wyborach powszechnych przez obywateli na 4-letnią kadencję.
Oprócz samego Sejmu warto wyróżnić również: Marszałka Sejmu – poseł, główny koordynator prac Sejmu, Prezydium Sejmu – organ kierowniczy sejmu, Komisję Ustawodawczą. – zajmującą się problematyką legislacyjną i spójnością prawa.
Senat
Senat – izba wyższa parlamentu RP. Składa się ze 100 członków zwanych senatorami. Podobnie jak sejm, jest również wybierany w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję.
Oprócz Senatu można wyróżnić również Marszałka Senatu – najwyższego przedstawiciela Senatu, koordynatora prac w Senacie.
Prezydent
Prezydent – głowa państwa wybierana w wyborach prezydenckich na okres 5 lat z możliwością przedłużenia kadencji do łącznie 10 lat.
Rada Ministrów
Rada Ministrów – organ władzy w RP, zwany potocznie rządem. Zgodnie z treścią konstytucji Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów (premiera) oraz ministrów.
Trybunał Konstytucyjny
Trybunał Konstytucyjny – sąd konstytucyjny kontrolujący poprawność aktów normatywnych niższego rzędu z treścią konstytucji (normą prawną wyższego rzędu). Rzadziej kontroluje zgodność z umowami międzynarodowymi. Skład trybunału liczy 15 sędziów wybieranych przez Sejm na okres 9 lat.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
Dziennik Ustaw RP – jedyne oficjalne źródło prawa w Polsce. Służy do ogłaszana aktów normatywnych oraz do odczytywania wprowadzonych już aktów. Prezydent zarządza ogłoszenie ustawy w dzienniku na końcu procesu legislacyjnego (jeżeli nie dojdzie do anulowania ustawy).
Przebieg procesu legislacyjnego w Sejmie RP
Proces legislacyjny w Polsce odbywa się według ściśle określonych procedur. Procedurę ustawodawczą określa Konstytucja RP, Regulamin Sejmu oraz Senatu.
Inicjatywa ustawodawcza
Proces legislacyjny zawsze rozpoczyna się od inicjatywy ustawodawczej. Jest to uprawnienie do składania projektów aktów normatywnych. Akty tego typu mogą wprowadzać nowe normy prawne oraz zmieniać treści ustaw już obowiązujących. Wszystkie zmiany powinny być zgodne z najwyższym aktem normatywnym. Konstytucja ściśle określa podmioty, które mogą wystąpić z inicjatywą ustawodawczą, są nimi:
- Prezydent,
- Rada Ministrów,
- Senat,
- Grupa posłów (co najmniej 15 posłów)
- Grupa obywateli (co najmniej 100 tysięcy obywateli)
W zależności od źródła inicjatywy, projekt ustawy może mieć jeden z przydomków: prezydencki, rządowy, senacki itp.
Każdy projekt tego typu trafia do kolejki prowadzącej do pierwszego czytania na mównicy sejmu. Projekt ustawy wraz z jej inicjatorami oczekuje na swoją kolej.
Wymagania dotyczące projektu
Każdy projekt musi zawierać uzasadnienie wyjaśniające m.in. cel wydania ustawy, przewidywane skutki wprowadzenia ustawy (gospodarcze, finansowe, społeczne oraz prawne), formy finansowania projektu. Projekt powinien zawierać również oświadczenie o jego zgodności z prawem unii europejskiej. Jeżeli nie zawiera wymaganej treści, wówczas zostanie zwrócony do wnioskodawcy. Jeżeli natomiast występują wątpliwości do jego sprzeczności z prawem, trafia on do Komisji Ustawodawczej, gdzie komisja większością głosów może zaopiniować projekt jako niedopuszczalny.
Projekty stanowiące wyjątek
Mimo iż, każdy z wymienionych podmiotów ma prawo do wyjścia z inicjatywą ustawodawczą, istnieją jednak projekty ustaw, które mogą zostać przedstawione tylko przez konkretny podmiot. Przykładem takiego projektu, jest projekt ustawy budżetowej – może zostać przedstawiony tylko przez Radę Ministrów. Inne podmioty nie mogą wyjść z podobną inicjatywą.
Pilne projekty ustaw
Projekty ustaw, mające pierwszeństwo w przedstawianiu na mównicy sejmu mogą zostać wniesione tylko na prośbę rządu. Projekt posiadający status pilnego trafia na początek kolejki, przed wszystkie inne projekty. Zyskuje w ten sposób szanse na szybkie uchwalenie. Jest to tzw. szybka ścieżka legislacyjna. W założeniu pierwszeństwo ma służyć szybszej realizacji aktualnie najważniejszych dla państwa zadań. Ponadto, gdy ustawa trafi do senatu ma on krótszy czas na jej rozpatrzenie – 14 dni, prezydent również – jedyne 7 dni. Nie wszystkie projekty ustaw mogą jednak zostać przyśpieszone. Przykładem ustawy, której nie można przyśpieszyć, jest ustawa dotycząca wyborów.
Pierwsze czytanie
Rozpatrywanie projektu ustawy przez Sejm odbywa się w trzech czytaniach. Pierwsze z nich, musi zostać poprzedzone procedurą rozpowszechnienia ustawy pomiędzy posłami. W gruncie rzeczy to oni decydują o prawie, dlatego też powinni znać jego nową, potencjalną treść.
Projekt ustawy zostaje przekazany w formie pisemnej w ręce Marszałka sejmu. Jest to poseł będący najwyższym przedstawicielem sejmu i koordynatorem prac Sejmu. Zarządza on wydruk odpowiedniej ilości kopii danego projektu dla wszystkich posłów, żeby mogli się z nim zapoznać. Marszałek nadaje wydrukowi indywidualny numer druku sejmowego, ułatwiający jego weryfikacje wśród dużej ilości innych projektów.
Wnioskodawca ma prawo wyznaczyć człowieka do czytania projektu na sejmowej mównicy. Po dopuszczeniu przez Marszałka Sejmu następuje pierwsze czytanie projektu ustawy. W dzisiejszym sejmie, ze względu na ograniczony czas, nie czyta się już całości ustaw, jak miało to miejsce wcześniej. Czytanie całości odbywa się jedynie na posiedzeniu komisji. W samym sejmie czyta się jedynie najistotniejsze informacje, ponieważ w założeniu posłowie znają już ich treść. Wyjątkiem od tej reguły są projekty ustaw wyjątkowo ważnych, np. o zmianie Konstytucji, podatków, dotyczące wyboru Prezydenta, projekt budżetu itp. Te są czytane w trakcie posiedzeń Sejmu. Pierwsze czytanie obejmuje czytanie uzasadnienia projektu. Po czytaniu odbywa się debata o zasadach ogólnych projektu. Posłowie zadają pytania a wnioskodawca (lub człowiek upoważniony) odpowiada. Posłowie mogą zadecydować o podjęciu ustawy kierującej projekt do właściwej – dla jego tematyki – komisji. Na tym etapie może również zostać złożony wniosek o odrzucenie całego projektu.
Komisje sprawdzające wniosek mogą poprawiać i zmieniać ich treść. Mogą powoływać podkomisje pomocnicze oraz zapraszać specjalistów z dziedziny projektu (tzn. ekspertów komisji). Jednocześnie przedstawiciel wnioskodawcy musi uczestniczyć w podobnych posiedzeniach. Zakończenie prac komisji kończy się wyrażeniem jej wspólnie ustalonego stanowiska odnośnie danego projektu. Wynikiem prac komisji jest sprawozdanie zawierające wniosek o przyjęcie projektu bez poprawek, przyjęcie z poprawkami lub odrzucenie.
Drugie czytanie
Na tym etapie, czytanie odbywa się już na posiedzeniach Sejmu, obejmuje ono przedstawienie sprawozdania będącego owocem pracy powołanej wcześniej komisji. Następnie odbywa się debata, w której trakcie można zgłaszać swoje poprawki lub wnioski dotyczące danej ustawy. Prawo do wnioskowania posiadają: grupy posłów (minimum 15-osobowe), wnioskodawca, przewodniczący klubu, przewodniczący koła oraz Rada Ministrów. Jeżeli podczas drugiego czytania zostały zgłoszone poprawki, wówczas projekt trafia ponownie do komisji. Wydaje ona dodatkowe sprawozdanie z oceną poprawek, w którym wnioskuje o ich przyjęcie lub odrzucenie. Jeżeli projekt nie został ponownie skierowany do komisji, natychmiast może odbyć się kolejne – trzecie czytanie projektu.
Trzecie czytanie
Jeżeli w trakcie drugiego czytania ustawa została skierowana do komisji, wówczas zostaje wyczytane dodatkowe sprawozdanie. Na początku trzeciego czytania odbywa się również głosowanie nad opcjonalnym odrzuceniem projektu ustawy w całości. Następnie później posłowie głosują nad wprowadzeniem poprawek do konkretnych artykułów ustawy. Na samym końcu odbywa się głosowanie dotyczące całego projektu.
Na tym etapie posłowie głosowaniem mogą wyrazić swoją ogólną aprobatę dla danego projektu lub wręcz przeciwnie – dezaprobatę. Liczą się głosy większości posłów. Aby ustawa została uznana za przegłosowaną, uczestniczyć w głosowaniu musi co najmniej połowa ogólnej liczby posłów (230 posłów). Jeżeli uczestniczy w niej mniejsza ilość posłów, ustawa nie może zostać przegłosowana. Istnieją jednak szczególne przypadki, w których mogą wystąpić inne proporcje liczby posłów do uchwalenia ustawy.
Po głosowaniu, w przypadku aprobaty większości posłów projekt ustawy staje się pełnoprawną ustawą, która jeszcze nie obowiązuje. Marszałek Sejmu przekazuje uchwaloną przez Sejm ustawę do Senatu.
Przebieg procedury legislacyjnej w Senacie
Przebieg rozpatrywania ustaw w Senacie jest określony w Konstytucji oraz regulaminie Senatu. Uchwalona przez Sejm ustawa trafia do Senatu.
Przekazanie ustawy do Senatu
Marszałek Senatu, czyli koordynator działań Senatu, przekazuje ustawę do komisji senackiej o odpowiadającej ustawie tematyce. Może przekazać ją do kilku komisji, jeżeli ustawa jest bardziej złożona. Komisje senackie mają następnie maksymalnie 18 dni na analizę ustawy i opracowanie projektu stanowiska Senatu dotyczącego danej ustawy. Jeżeli ustawa jest rozpatrywana w trybie pilnym, maksymalny czas pracy komisji definiuje Marszałek Senatu. Jeżeli ustawa dotyczy ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej, Marszałek Senatu również może wyznaczyć czas pracy komisji.
Posiedzenie Senatu
Po zakończeniu prac komisji, na posiedzeniu Senatu odbywa się debata oraz głosowanie. Senat może teraz zadecydować głosem większości o dalszym losie ustawy. Jeżeli Senat zadecyduje o przyjęciu ustawy, wówczas jest ona przekazywana Prezydentowi do podpisu. Natomiast, jeżeli Senat zdecyduje się wprowadzić poprawki lub odrzucić całą ustawę – wtedy ustawa jest przekazywana ponownie do Sejmu.
Czas Senatu
Senat RP posiada ograniczony czas na podejmowanie decyzji w sprawie ustaw. W przypadku ustaw zwykłych jest to 30 dni od momentu przekazania Senatowi ustawy. W przypadku ustaw pilnych jest to 14 dni. Wyjątek stanowią tu ustawy budżetowe, na których podjęcie Senat ma 20 dni.
Jeżeli Senat nie zdąży podjąć decyzji o akceptacji, wprowadzeniu poprawek czy o odrzuceniu ustawy, wówczas ustawa jest interpretowana jako przyjęta i przekazywana do Prezydenta, gdzie oczekuje na jego podpis.
Rozpatrywanie uchwał Senatu przez Sejm
Jeśli Senat podjął w terminie decyzję o wprowadzeniu poprawek do ustawy, bądź o jej odrzuceniu, wówczas ustawa trafia ponownie do Sejmu.
Ponowne przekazanie ustawy do komisji.
Marszałek Sejmu przekazuje ustawę ponownie do komisji, która już wcześniej pracowała nad daną ustawą. Komisja dyskutuje teraz wraz z udziałem wyznaczonego przez Senat senatora sprawozdawcy nad stanowiskiem Senatu. Następnie, komisja tworzy sprawozdanie, w którym może wnioskować o przyjęcie wszystkich poprawek zaproponowanych przez Senat lub ich części. Może również wnioskować o odrzucenie poprawek.
Ponowne głosowanie w sejmie
Po stworzeniu przez komisję sprawozdania, poprawki Senatu lub wniosek o odrzucenie ustawy zostaje przekazany do Sejmu na ponowne głosowanie. Sejm może teraz odrzucić ewentualne poprawki Senatu czy też wniosek o odrzucenie całej ustawy, ale tylko bezwzględną większością głosów. Oznacza to, że liczba głosów „za” musi być większa niż liczba głosów „przeciw” oraz „wstrzymujących się” razem wziętych a ogólna liczba posłów głosujących musi stanowić co najmniej połowę ustawowej liczby posłów. Jeżeli okaże się, że liczba głosów za odrzuceniem poprawek nie będzie stanowiła bezwzględnej większości, wówczas ostateczna forma ustawy będzie zawierała poprawki. Identycznie jest w przypadku jeżeli Senat wnioskował o odrzucenie całej ustawy – Sejm musiałby odrzucić taki wniosek bezwzględną liczbą głosów. Jeżeli jednak Sejm nie odrzuci wniosku bezwzględną liczbą głosów, to ustawa zostanie odrzucona wedle decyzji Senatu. Ustawa, która zostaje odrzucona w ten sposób, nie stanie się obowiązującym prawem.
W zależności od decyzji podjętej na ponownym głosowaniu Sejmu ustawa może zostać przekazana Prezydentowi do podpisu (z poprawkami lub bez).
Rola Prezydenta w procesie legislacyjnym
Proces legislacyjny nie kończy się na pracach Sejmu oraz Senatu. Każda ustawa na końcu jest przekazywana do głowy państwa. Prezydent zapoznaje się z treścią ustawy i podejmuje samodzielną decyzję. Głowa państwa może mieć istotne znaczenie dla całego procesu legislacyjnego.
Decyzja Prezydenta
Prezydent może podpisać ustawę, co równoważy się z jej wprowadzeniem. Zarządza on wówczas wprowadzenie ustawy do Dziennika Ustaw, czyli jedynego oficjalnego źródła obowiązującego prawa. Prezydent może zamiast podpisania, poprosić Trybunał Konstytucyjny o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent może również odmówić podpisania ustawy, jednocześnie przekazać umotywowany wniosek o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Sejm, jest to weto Prezydenta.
Przekazanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego
Prezydent posiada możliwość wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w razie, gdyby miał wątpliwości co do zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent przekazując ustawę do Trybunału Konstytucyjnego jednocześnie pozbawia się możliwości zawetowania tej ustawy.
Trybunał Konstytucyjny może stwierdzić zgodność ustawy z Konstytucją lub stwierdzić jej niezgodność. W przypadku gdy uzna, że ustawa jest zgodna z Konstytucją, ustawa trafia ponownie do Prezydenta, który tym razem ma obowiązek podpisania ustawy i musi zarządzić ogłoszenie ustawy do Dziennika Ustaw. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny uzna ustawę za niezgodną z Konstytucją, to nie dochodzi ona do skutku i zostanie anulowana. Cały proces legislacyjny zostaje przerwany.
Istnieje możliwość, że tylko niektóre postanowienia ustawy będą sprzeczne z Konstytucją. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzeknie, które przepisy są sprzeczne z Konstytucją, wówczas Prezydent – po uzyskaniu opinii Marszałka Sejmu – może podpisać ustawę z pominięciem punktów niezgodnych z ustawą zasadniczą. Może również zwrócić taką ustawę do Sejmu, w celu naprawienia niezgodności. Jeżeli tak się stanie, ustawa na nowo przechodzi przez Sejm, a potem przez Senat. Ich zadaniem w tym przypadku będzie pozbycie się przepisów niezgodnych z Konstytucją.
Weto Prezydenckie
Zgodnie z treścią Konstytucji RP z 1997 roku Prezydentowi przysługuje prawo do konstruktywnej odmowy podpisania ustawy uchwalonej przez Sejm. Skorzystanie z możliwości zawetowania ustawy przez Prezydenta, nakłada na niego obowiązek podania rozwiązania alternatywnego dla postanowień ustawy.
Zawetowana ustawa trafia ponownie do Sejmu. Jest przekazywana do komisji sejmowej, która sporządza nowe sprawozdanie. Po sporządzeniu sprawozdania odbywa się głosowanie w Sejmie. Posłowie głosują za odrzuceniem weta prezydenckiego na specjalnych zasadach. Ponowne uchwalenie zawetowanej ustawy wymaga bowiem większości co najmniej na poziomie 3/5 głosów. Ponadto w głosowaniu musi uczestniczyć co najmniej połowa spośród wszystkich ustawowych posłów. Jeżeli posłowie większością zgodzą się z wetem prezydenta lub nie zostanie spełniony warunek w postaci obecności połowy posłów, wówczas ustawa nie dochodzi do skutku i zostaje anulowana. Jeżeli natomiast Sejm przegłosuje ponowne uchwalenie ustawy, spełniając przy tym warunki, wówczas ustawa wraca do Prezydenta. Tym razem, ma on już obowiązek podpisania ustawy oraz musi zarządzić jej publikację w Dzienniku Ustaw RP.
Czas na decyzję podjętą przez Prezydenta
Prezydent od momentu przedstawienia ustawy ma 21 dni na jej podpisanie, przekazanie jej do Trybunału Konstytucyjnego lub zawetowanie. Wyjątek stanowią ustawy pilne oraz ustawa budżetowa – w ich przypadku ma tylko 7 dni.
Jeżeli Prezydent zgłosił wcześniej weto a ustawa i tak do niego wróciła, Prezydent ma 7 dni na podpisanie takiej ustawy.
Vacatio legis
Tzw. Vacatio legis to okres przed wejściem w życie podpisanej już ustawy. Okres ten służy obywatelom jako czas na zapoznanie się z nowo wprowadzonymi zmianami, jakie ustawa ze sobą niesie. Powinien również zapewniać czas niezbędny obywatelom na przygotowania do realizacji postanowień ustawy.
Proces legislacyjny w Polsce – podsumowanie
Proces legislacyjny w Polsce zaczyna się zawsze od podmiotu upoważnionego do wyjścia z inicjatywą ustawodawczą. Podmioty te są zdefiniowane w Konstytucji RP. Wnioskodawca musi dostarczyć projekt ustawy spełniający wszystkie wymagania. Tak przygotowany projekt oczekuje w kolejce do przedstawienia w sejmie przez pomysłodawcę lub człowieka upoważnionego. Istnieją projekty ustaw przedstawiane w trybie pilnym – poza kolejką, może z nimi wyjść rząd. Gdy nadejdzie kolej na daną ustawę, wówczas odbywa się pierwsze czytanie na posiedzeniu komisji lub na posiedzeniu sejmu – w przypadku najważniejszych ustaw. Jeśli pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu sejmu, może od razu zostać złożony wniosek o odrzucenie projektu. Jeśli projekt przejdzie dalej, wówczas powoływana jest odpowiednia komisja i ewentualne podkomisje zajmujące się jego postulatami. Następnie w trakcie drugiego czytania odbywa się przedstawienie sprawozdania komisji zajmującej się danym projektem. Na tym etapie projekt może zostać wycofany przez swojego pomysłodawcę lub przez Sejm, który złoży wnioski o odrzucenie projektu. Posłowie mogą również zgłaszać swoje poprawki. Jeśli projekt nie zostanie odrzucony, komisja sporządzi dodatkowe sprawozdanie uwzględniające głoszone poprawki. Następnie, odbywa się trzecie czytanie i przedstawianie dodatkowego sprawozdania komisji. Na tym etapie również projekt może zostać odrzucony. Odbywa się głosowanie, które zaważy o dalszym losie ustawy. Posłowie oddając głosy, decydują czy wprowadzić dany projekt ustawy w życie. Decydują również o ewentualnych poprawkach do danego projektu. Jeśli projekt ustawy zostanie uchwalony, staje się on pełnoprawną ustawą. Nie oznacza to jednak końca jego drogi.
Uchwalona ustawa trafia do Senatu. Następnie może zostać powołana specjalna komisja senacka, której zadaniem będzie sporządzenie sprawozdania. Senat może złożyć wniosek o odrzucenie ustawy lub zgłosić swoje poprawki. Jeżeli Senat nie podejmie się ustawy lub nie głosi poprawek wówczas ustawa tafia do Marszałka Sejmu, on przekazuje ją prosto do Prezydenta. Jeżeli natomiast Senat złoży wniosek o odrzucenie ustawy lub głosi poprawki do danej ustawy, trafia ona ponownie do Sejmu.
Ustawa, która trafi ponownie do Sejmu, jest przekazywana do ponownej analizy wraz ze zgłoszonymi poprawkami przez te same komisje sejmowe, które wcześniej zajmowały się ową ustawą. Komisje sporządzają sprawozdanie, które zostanie zaprezentowane na posiedzeniu Sejmu. Następnie odbywa się głosowanie – w zależności od wcześniejszych decyzji Senatu, Sejm może głosować za odrzuceniem wniosku Senatu o odrzucenie ustawy, za odrzuceniem poprawek Senatu, przyjęciem poprawek Senatu lub też za przyjęciem wniosku Senatu o odrzucenie ustawy. Jeśli ustawa przejdzie dalej, Marszałek Sejmu przekaże ja następnie do Prezydenta.
Gdy Prezydent otrzyma ustawę, może ją podpisać – równoważy się to z wprowadzeniem ustawy. Może również wyrazić swój sprzeciw wobec ustawy (weto prezydenckie). Jeżeli prezydent zawetował ustawę, trafia ona ponownie do Sejmu, gdzie wcześniejsza komisja sporządza nowe sprawozdanie. Na podstawie wniosków komisji, następuje głosowanie w Sejmie, przeprowadzane na specjalnych warunkach. Tym razem, jeśli ustawa ma dojść do skutku, musi zostać przegłosowana bezwzględną większością głosów, czyli 3/5 głosów. Jeśli ustawa nie zostanie odrzucona, trafia ona ponownie do Prezydenta, który to tym razem ma obowiązek podpisania ustawy. Jeśli Prezydent nie zdecydował się do podpisania ustawy lub jej zawetowania i ma wątpliwości co do zgodności treści danej ustawy z Konstytucją, może poprosić Trybunał Konstytucyjny o decyzję w sprawie ustawy. Wówczas to trybunał może odrzucić ustawę, lub w przypadku zgodności ustawy z Konstytucją, przekazać ją do podpisania Prezydentowi. Gdy Prezydent podpisze daną ustawę, zarządza jednocześnie jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP, czyli jedynym oficjalnym źródle prawa. A sam Proces legislacyjny dobiega wtedy końca.
Zobacz również: Immunitet poselski – co to jest i co daje?
Źródła – proces legislacyjny
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Proces_legislacyjny_w_Polsce, 7.11.2020
- https://senat.edu.pl/senat/proces-legislacyjny/, 2020
- http://opis.sejm.gov.pl/pl/procesustawodawczy.php, 2020
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Konstytucja_Rzeczypospolitej_Polskiej, 2.12.2020
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Ustawa, 4.12.2020
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Senat_Rzeczypospolitej_Polskiej, 29.11.2020
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Sejm_Rzeczypospolitej_Polskiej, 9.12.2020
